Administratio Locorum Rola nieruchomości rolnych Skarbu Państwa w kształtowaniu struktury agrarnej w województwie warmińsko-mazurskim
DOI: https://doi.org/10.31648/aspal.3660
Marcin Bąk
Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa
Streszczenie
Proces przekształceń własnościowych w państwowym sektorze rolnictwa swoim zakresem objął ponad 4,7 mln ha (19,8% gruntów rolnych w Polsce), które zostały przejęte do Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa w latach 1992-2017 głównie z państwowych gospodarstw rolnych, PFZ i innych tytułów. Z gruntów przejętych ok. 18% (808,6 tys. ha) stanowiły grunty położone w woj. warmińsko-mazurskim, pochodzące w głównej mierze z 270 byłych PGR, których udział strukturze wynosił 84,8%. Celem badań była identyfikacja wpływu przekształceń własnościowych w państwowym sektorze rolnictwa na kształtowanie się struktury agrarnej w województwie warmińsko-mazurskim. Analizy zagadnienia dokonano m.in. w oparciu o dane z raportów z działalności Agencji Nieruchomości Rolnych za lata od 1992 do 2017, dane roczników statystycznych GUS oraz wybrane pozycje literatury przedmiotu, dane z ewidencji gospodarczej KWR oraz aktów prawnych. Istotne wpływa na zmiany w strukturze agrarnej miały przyjęte rozwiązania formalno-prawne, sytuacja społeczno-gospodarcza, sytuacja ekonomiczno-finansowa przejmowanych PGR niejako warunkująca tempo przejmowania i przygotowania oraz zakres, poziom, formy jak dynamikę zagospodarowania nieruchomościami rolnych Skarbu Państwa. W wyniku procesu zagospodarowania Zasobu WRSP udział sektora prywatnego w strukturze władania zwiększył się blisko 1,9-krotnie tj. z 48,6 % w 1992 roku do ok. 90% w 2017 roku. Dokonane analizy wskazują że w woj. warmińsko-mazurskim w wyniku prowadzonej działalności trwale zagospodarowano przez sprzedaż 354,1 tys. ha gruntów, a na podstawie 11,9%zawartych umów na działki o powierzchni powyżej 20 ha objęło 78,0% nabytych gruntów zarówno przez osoby fizyczne i prawne. Dana statystyczne wskazują, że w głównej mierze na bazie tych gruntów mogło powstać1012 gospodarstwa rolnych o powierzchni powyżej 50 ha. Procesom przekształceń własnościowych towarzyszyły również procesy zmniejszania się liczby gospodarstw rolnych (z57,6 tys. w 2002 roku do 42,0tys. w 2016 roku)[1]oraz blisko 1,8-krotnego wzrostu przeciętnej powierzchni gospodarstwa rolnego koncentracji tj12,4 ha w 1992 do 22,79 ha w 2017 roku.
[1] Indywidualne gospodarstwa rolne powyżej 1 ha.
Słowa kluczowe: zagospodarowanie; nieruchomości rolne Skarbu Państwa; struktura agrarna
Przestrzenie publiczne bez barier – analiza wrocławskich przestrzeni pod względem dostępności i funkcjonalności dla osób z niepełnosprawnościami
DOI: https://doi.org/10.31648/aspal.3661
Karolina Gabryańczyk, Sonia Orlińska
Studenckie Koło Naukowe Urbanistyki CARDO, Politechnika Wrocławska Polska
Streszczenie
Celem artykułu jest omówienie problematyki związanej z projektowaniem przestrzeni publicznych w zgodzie z siedmioma zasadami projektowania uniwersalnego stworzonych w Center for Universal Design w North Carolina State University i przyjętych na świecie jako standard. Poddane analizie przykłady pochodzić będą z różnych części Wrocławia, zarówno przedmieść, jak i centrum. Wszystkie to niedawne modernizacje, przestrzenie projektowane zgodnie z nowymi trendami. Podstawowe pytanie, jakie przyświeca podjętym rozważaniom, odnosi się do jakości i funkcjonalności tych przestrzeni: czy faktycznie są one uniwersalne, czy jedynie dostępne? Podkreślona zostanie różnica między tymi pojęciami. Całość rozważań ma na celu uświadomienie, jak duże wartości dla nowoczesnego społeczeństwa, stojącego w obliczu przemian demograficznych, niesie projektowanie uniwersalne oraz skontrastowanie tej tezy z relatywnie niewielkim zainteresowaniem projektantów, deweloperów i urzędów.
Słowa kluczowe: niepełnosprawność; projektowanie uniwersalne; dostępność; przestrzenie publiczne; audyt dostępności; Wrocław
Istota odpowiedzialności zawodowej rzeczoznawcy majątkowego na gruncie prawa polskiego
DOI: https://doi.org/10.31648/aspal.3662
Joanna Jędrak
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie Polska
Streszczenie
Celem niniejszej pracy jest analiza regulacji dotyczących odpowiedzialności zawodowej rzeczoznawców majątkowych. Na wstępie przedstawiono czym jest ten zawód i jakie warunku należy spełnić, aby otrzymać uprawnienia pozwalające na jego wykonywanie. Następnie zwrócono uwagę na uregulowanie prawne i podstawy merytoryczne, w których określono zasady właściwego postępowania podczas wykonywanej czynności zawodowych. Ponadto unaoczniono konsekwencje wynikające z niewywiązywania się z powierzonych zadań bądź nieprzestrzegania obowiązujących przepisów prawa. W pracy uwzględniono najnowsze orzecznictwo w zakresie odpowiedzialności zawodowej rzeczoznawcy majątkowego.
Słowa kluczowe: rzeczoznawca majątkowy; prawo; odpowiedzialność zawodowa; etyka zawodowa
Uwarunkowania i skala wyłączania na cele nieleśne gruntów leśnych w Polsce
DOI: https://doi.org/10.31648/aspal.3663
Małgorzata Polna
Instytut Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Streszczenie
W Polsce część gruntów leśnych corocznie jest wyłączana z produkcji i przeznaczana na cele nieleśne. W artykule przedstawiono skalę, kierunki oraz zróżnicowanie przestrzenne tych wyłączeń. Omówiono uwarunkowania prawne wyłączania gruntów leśnych z produkcji. Zakres czasowy pracy obejmuje lata 2002-2016. Analizę przeprowadzono w ujęciu województw i powiatów. Badania wykazały, że w analizowanych latach nastąpił 3-krotny wzrost powierzchni wyłączeń gruntów leśnych. W strukturze własnościowej wyłączonych z produkcji gruntów leśnych przeważają grunty Skarbu Państwa. Przeważającym kierunkiem wyłączeń gruntów leśnych są wyłączenia pod użytki kopalne (57,6%). Najmniejsze znaczenie mają wyłączenia pod budowę zbiorników wodnych (2,2%), a ich udział w latach 2002-2016 wykazuje tendencję spadkową.
Słowa kluczowe: grunty leśne; lasy; wyłączenia z produkcji leśnej; kierunki wyłączeń; Polska
Aktywizacja potencjału mieszkańców miast polskich poprzez działania artystyczne w oparciu o wybrane przykłady
DOI: https://doi.org/10.31648/aspal.3664
Anna Stasiak
Katedra Projektowania Środowiskowego Wydział Architektury Politechnika Gdańska
Streszczenie
Obecnie ponad połowa mieszkańców naszego globu zamieszkuje tereny zurbanizowane. Doprowadziło to do wyraźnego zagęszczenia ludności w miastach w przeciągu kilku ostatnich dziesięcioleci, a tym samym zmienił się tryb życia ich mieszkańców. W wielotysięcznych miastach coraz trudniej jest znaleźć pretekst i możliwość do nawiązania bliższych relacji z otaczającymi nas ludźmi. Działania artystyczne związane z tworzeniem i prezentowaniem sztuki w przestrzeniach publicznych są jedną z dróg pozwalających na aktywizację potencjału mieszkańców miast. Celem artykułu jest prezentacja pięciu drobnoskalowych przykładów realizacji artystycznych, dzięki którym można osiągnąć pozytywne efekty – uspołeczniające oraz estetyzujące przestrzeń miasta. W badaniach zastosowano metodę analizy opisowej wybranych przykładów.
Słowa kluczowe: projekty artystyczne; projekty partycypacyjne; potencjał mieszkańców miast; sztuka; przestrzeń publiczna
Rewitalizacja przestrzeni publicznych miejscowości z ruchem tranzytowym w centrum na przykładzie Grybowa
DOI: https://doi.org/10.31648/aspal.3665
Jarosław Szczepanek, Ewa Trzaskowska
Instytut Architektury Krajobrazu, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Streszczenie
Rynek jest najważniejszym miejscem w mieście, szczególnie w małych miejscowościach, gdzie pełni rolę reprezentacyjną, handlową, społeczną. Ze względu na to, że jest to niejednokrotnie jedyna przestrzeń publiczna w tych miejscach, ważne jest dbanie o jego walory estetyczne, historyczne i kulturowe. Wiele przestrzeni publicznych małych polskich miast, w tym rynek Grybowski nie wykorzystują w pełni posiadanych walorów i często pełnią głównie funkcję transportowo-parkingową. Problem wynika m.in. z przebiegu drogi o dużym natężeniu ruchu przez samo centrum. Historycznie przebieg dróg w tych miejscach był zjawiskiem pożądanym, gdyż przyczyniał się do ich rozwoju gospodarczego, obecnie są one barierą, obniżają rangę i jakość przestrzeni publicznych. Rynek w Grybowie przecięty jest drogą krajową nr 28. Pojawiła się co prawda propozycja budowy obwodnicy, nie została jednak zaakceptowana przez mieszkańców. W pracy przedstawiono plany działań mających na celu „odzyskanie” przestrzeni dla mieszkańców i zachęcenie ich do przebywania w niej, co w przyszłości mogłoby przyczynić się do wyeliminowania ruchu kołowego z centrum i zakończenia procesu rewitalizacji. Zwrócono uwagę na problem niszczenia przestrzeni publicznych przez ruch kołowy, małe zainteresowanie mieszkańców wykorzystaniem przestrzeni wspólnych utrwalone przez lata, kiedy ich brakowało. Podjęte w pracy kwestie wskazują, że także w małych miejscowościach warto odnosić się do idei Gehla „miast dla ludzi”.
Słowa kluczowe: przestrzenie publiczne; ruch kołowy; małe miasta; Grybów; rewitalizacja
Wizualna percepcja kolorystyki elewacji kamienic i możliwości jej wykorzystania w budowani ładu przestrzennego
DOI: https://doi.org/10.31648/aspal.3666
Ewa Trzaskowska, Sebastian Janiszek
Instytut Architektury Krajobrazu, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Streszczenie
Coraz częściej mieszkańcy miast stają się świadomymi uczestnikami procesu poprawy jego funkcjonowania czy budowania wizerunku. Biorą udział w partycypacjach społecznych, zgłaszają projekty dotyczące kształtowania przestrzeni publicznych np. do budżetu obywatelskiego czy zielonego. Sprzyjają temu wdrażane przez wiele miast idee „miast dla ludzi” (m.in. Gehl 2013, Montgomery 2015, Sadik-Khan, Solomonow 2017). Zainteresowania mieszkańców: estetyką miast, chaosem przestrzennym, błędami zarządzania są bardzo cenne, nie zawsze jednak prowadzą do kształtowania przestrzeni w sposób harmonijny, uwzględniający uwarunkowania: funkcjonalne, społeczno-gospodarcze, środowiskowe, kulturowe, kompozycyjno-estetyczne czyli poprawiające ład przestrzenny. Zdarza się, że jak twierdzi Miessen (2013), są wykorzystywane przez władze miast do „zrzucenia” odpowiedzialności za wspólną przestrzeń na mieszkańców. W pracy przedmiotem zainteresowania była ocena kolorystyki kamienic występujących w centrum Lublina i ich odbiór przez użytkowników przestrzeni publicznych. Na podstawie przeprowadzonych badań ankietowych starano się określić czy mogą się one stać podstawą budowy ładu przestrzennego.
Słowa kluczowe: ład kolorystyczny; odbiór miasta; partycypacja; centrum Lublina